HISTORIA MYŚLENICKICH ŻYDÓW
Dnia 27. 03. 2014 r odbyła się
wyjątkowa zbiórka naszej drużyny. Zbiórka wyjątkowo rozpoczęła się na rynku, gdzie dh. Paulina
opowiedziała nam o tematyce tejże zbiórki a była nią historia myślenickich
żydów, oraz dała nam kartkę z pierwszym zadaniem.
Kartka zawierała wiersz Juliana
Przybosia „Dachy”, oraz tłumaczenie co to jest JUDAIZM*. Po następną kartkę
musiałyśmy się udać nie daleko bo pod tablicę upamiętniającą wywóz Żydów z
Myślenic w czasie II wojny światowej, która znajdowała się na północnej ścianie
kamienic rynku.
Tam spotkałyśmy kolejną kopertę
związaną z historią, lecz tym razem w dołączonym liście do koperty było opisane
co w tłumaczeniu na polski z języka hebrajskiego oznacza napis na tablicy. Było
tam opisane o wywozie przez hitlerowców jeńców żydowskich oraz jak kończy się
wielopokoleniowa saga myślenickiej gminy żydowskiej. Dowiedziałyśmy się że
przetrwało tylko kilka osób: z polską armią oflagach, na dalekim wschodzie, w
stodołach i piwnicach katolickich sąsiadów, często spokrewnionych z tymi,
których ocalali. W budynku przy którym znajdowała się koperta znajdowało się w
czasie wojny biuro Jointu, z którego głodujący Żydzi mogli pobierać pożywienie.
Następna koperta czekała na nas nie daleko bo przy ulicy Królowej Jadwigi.
Koperta znajdująca się na rogu zawierała
historię budynku w którym niegdyś znajdowała się piekarnia Windów. Chaim Wind
przeżył wojnę i powrócił do Myślenic. Został jednak zabity przez nieznanych
zamachowców. Dowiedzieliśmy się kto według prawa izraelskiego jest Żydem a jest
nim osoba, która ma ortodoksyjną żydowską matkę, chociaż prawo do obywatelstwa
bez oficjalnego uznania tej osoby za Żyda ma każda osoba, która ma przynajmniej
jednego dziadka, który był ortodoksyjnym Żydem. Po kolejną kartkę związaną z
historią mieszkańców Myślenic udaliśmy się do kamienicy naprzeciwko Muzeum
Regionalnego.
Była to już czwarta koperta. Z
niej wynikało, że dom przy którym ukryty był list należał do rodziny Lustigów,
handlarzy artykułami żelaznymi. Do tej pory pozostała przedwojenna reklama
naścienna. W liście była również napisana definicja słowa MENORA**. Po
odczytaniu tego listu żwawym krokiem udaliśmy się w stronę Orlenu, a stamtąd na
cmentarz Żydowski. Droga była długa i ciągła się pod górę. Po bezpiecznym
przejściu przez drogę dotarłyśmy do ostatniego punktu gdzie nas już oczekiwały
dh. Paulina wraz z dh. Anią.
Dostałyśmy od nich ostatnią kartkę z
informacją opisującą powstanie cmentarza Żydowskiego w Myślenicach. Przy bramie
kirkutu była umieszczona tablica z napisem o treści: „Cmentarz żydowski
założony przez Gminę Izraelską w Myślenicach w 1874 r., zdewastowany w okresie
okupacji 1942-1943, odnowiony w 1961 r. z funduszów centralnej żydowskiej
komisji społecznej – Kongregacja Wyznania Mojżeszowego w Krakowie”. Cmentarz ma
powierzchnię ok. 8 ha która służyła nie tylko Żydom z Myślenic, ale także
sąsiednim gminom – Dobczycom, Sułkowicom, Gdowowi. Na jej terenie pochowani są
m. in. rabini: Izaak Hirszfeld, Dow Bejrisz, Samuel syn Moszego Jakuba. Ostatni
pochówek miał miejsce w 1941 roku. Najstarsza myślenicka macewa pochodzi z 1874
r. Wyryte na niej epitafium głosi: „Tu pochowany mąż doskonały i prawy,
czcigodny Chaim Natan, syn Abrahama Błogosławionej pamięci, który zmarł w
dobrym imieniu w dniu wigilii świętej soboty i wigilii święta Sukot 14 tiszri
635 roku według małej rachuby. Niech jego dusza zostanie włączona w wieniec
wieczystego życia”. W czasie wojny niestety większość nagrobków została
zniszczona, pozostało ich tylko jedynie kilkadziesiąt, a tylko kilkanaście na
swoich pierwotnych miejscach. Na cmentarzu znajdują się również mogiły
zbiorowe, nie ustalono jednak w którym miejscu. Resztki macew zebrano i wbudowano
w mur otaczający cmentarz. Naprzeciwko wejścia na cmentarz znajduję się pomnik
z wyrytym napisem: „Cześć pamięci. Ofiarom hitleryzmu oraz zmarłym Myślenic,
Sułkowic, Harbutowic, Dobczyc i innych miejscowości powiatu myślenickiego,
których mogiły zostały zbezczeszczone przez wandali hitlerowskich”.
Po biegu usiadłyśmy w kole przy
watrze i długo rozmawialiśmy o tym co się wydarzyło i jak liczne były straty.
Odpowiadaliśmy na liczne pytania które zadawała nam dh. Paulina związane z
załączonymi do kopert kartkami. Na większość pytań odpowiedziałyśmy bardzo
dobrze a w nagrodę dostałyśmy pierniczki. Rozmawialiśmy również o tym co się
zbliża, (jakie wydarzenia) dla naszej drużyny, byśmy mogli pootwierać próby na
sprawności związane z nadchodzącym czasem. Zbiórka była bardzo ciekawa, miło
było się dowiedzieć że nie jesteśmy sami na świecie, że są też inne kultury i
wyznania, niektóre nawet tak bardzo spokrewnione z naszymi. Na sam koniec
zostaliśmy poczęstowani cukierkami z Ukrainy przez dh. Weronikę.
- JUDAIZM- religia monoteistyczna, której podstawą jest wiara w jednego Boga będącego nie tylko Stwórcą świata, ale także jego stałym „nadzorcą”, czy też „opiekunem”. Bóg ten zawarł z ludem Izraela wieczyste przymierze, obiecując ochronę i pomoc w zamian za podporządkowanie się jego nakazom.
- MENORA- siedmioramienny kandelabr, symbol Izraela umieszczany na paszportach, urzędach państwowych, etc.; ozdobny świecznik używany przez Żydów w Przybytku i Świątyni Jerozolimskiej; jeden z najstarszych symboli narodu żydowskiego. Według tradycji symbolizuje krzew gorejący, który zobaczył Mojżesz na górze Synaj.